İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Malatya'da yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve kar yağışlı geç­mektedir. Yani tipik bir kara iklimi görülmektedir. Bu iklim şartlarının ka­yısı yetiştiriciliği için elverişli olduğu bilinmektedir.
Yaz mevsiminin sıcak ve kurak geçmesi kayısının "islim" işlevinden sonra bol güneş altında kurumasını sağlamaktadır. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustos'tur. Bu aylarda sıcaklık +40 –41 dereceye kadar çıkmaktadır. En soğuk aylar ise Ocak ve Şubat'tır. Bu aylarda ısının bazı yıllarda, - 30 dere­ceye kadar düştüğü olmuştur.

İLİMİZDE BİTKİ ÖRTÜSÜ
İlimizde bitki örtüsü olarak orman sahalarına pek rastlanmaz, ancak, Pütürge ilçesinin dağlarında meşe ormanları genişçe bir yer tutar. Diğer yörelerimizde seyrek olarak meşe ve ardıç ağaçlarına rastlanır. Doğanşehir ilçesi yakınlarında Kızılcam ağaçlandırma sahası son yıllarda başlatılan ça­lışmaların sonucunda ortaya çıkmıştır.Akarsu kıyılarında bol sayıda söğüt, kavak ve ceviz ağacı yetiştiril­miştir. Başta kayısı olmak üzere elma, armut, şeftali vb. meyve bahçelerinin oluşturulmasına büyük önem verilmektedir.Son yıllarda Yeşilyurt ve Akçadağ yörelerinde Antep Fıstığı yetiştiril­mesine başlanmıştır. Bundan olumlu sonuçlar alınmıştır. İlimizin dağlık ke­simlerinde ise üzüm bağları geniş yer tutmaktadır.
İlkbaharda yağışlarla yeşeren dağlar yaz aylarındaki sıcaklık ve ar­dından gelen kuraklık sonucunda bozkır haline dönüşür, ilimiz toprakları­nın % 54,6 sı çayır ve meralar, % 10,9 u orman ve funda alanlarıyla kaplıdır.

İLİMİZDE DAĞLAR:
BEYDAĞLARI: Beydağı 2592 metredir. Beydağındaki yüksek te­peler şunlardır. Bozdağ 2612 m, Karadağ 2450 m, Kurudağ 2100 m. Beydağları Güneydoğu Torosların devamıdır. Bu dağların, yakın zamana kadar, ardıç ve meşe ağaçlarıyla kaplı olduğu biliniyor. Beydağlarının eteklerinde yer alan Kernek'e kadar inen meşe ağaçları yakacak olarak kullanılmış, ar­dıç ise toprak damlarda direk olarak kullanılmak suretiyle yok edilmiştir.
NURHAK DAĞLARI: Akçadağ ilçemizin önemli akarsuyu olan Sultansuyu ile Kahramanmaraş ili arasında Güneydoğu Torosların bir kolunu oluşturur. Sönmüş volkanik durumdadır. Nurhak Dağları üzerinde Akça­dağ 2015 m, Kepez Dağı 2140 m, Derbent Dağı 2428 m yüksekliktedir.
YAMA DAĞI: Malatya'nın kuzeyinde yer alır. Yüksekliği, yaklaşık 1500 m.dir. Yama Dağının büyük bir bölümü Sivas il sınırı içerisinde kalır. Yama Dağı üzerinde bir plato yer alır. Buralarda hayvancılık ve arıcılık ya­pılır. Buralardan elde edilen süt ve süt ürünleri çok ünlüdür. Diğer önemli dağlar: Karadağ 1932, Kuru göl 1900, Öğlekayası 2397, Kartaltepe 2716, Derbent Dağı 2428 m, Keklicek Dağı 2727 m, Korudağ 2100 m, Karakayatepe 2424 m, Becbel Dağı 2006 m, Kelle Tepe 2306 m. Venk ve izolu Dağları, Pütürge İzolu arasında Şakşak Dağı, Pütürge'de Kubbe Dağı, Akdoğan Dağı, Arguvan ile Arapgir arasında Göl, Çalpal, Ay­rancı, Eğerli Dağları, Hekimhan yöresinde Demirli, Kızılhisar, Zürbehan Dağları, Darende yöresinde Hezanlı, Ademkıran, Ali Dede, Heyik, Leylek, Kunduz, Beynamaz Dağı, Yeşilyurt yöresinde Karataş, Keklicek ve Akseki ve İtdağı, Karadağ Dağ.
PLATOLAR:
Mendol, Elemendik, Büyük ve Küçük Kuruca, Yama platoları, Sarıçiçek Yaylası, Yazman, Mığdı, Üçpınar, Akçadağ, Tabar, Asipınar belli başlı platolar

OVALAR:         Malatya İl sınırları içinde yer alan başlıca ovalar şunlardır:         
MALATYA OVASI: Malatya Ovasının tektonik bir çukur olduğu bi­linmektedir. Bu ovada kara iklimi hâkimdir. Yani yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçer. Malatya Ovası, Tohma Havzası, Akçadağ Sultansuyu ile Fırat Vadisi arasında oldukça geniş bir alanı kaplar. Ortala­ma yükseklik 800–1000 metre arasında değişir. Malatya Ovasından, batıdan doğuya doğru Tohma Suyu geçerek Karakaya Baraj Gölüne dökülür. Ma­latya Ovasında kayısı, elma, armut vb. meyveler yetiştirilir. Geniş çapta buğday ve arpa tarımı yapılır.
YAZIHAN OVASI: Tohma Suyunun kuzeyinde yer alır. Bu ovaya Yazman Düzü de denilmektedir. Ovada doğal su kaynakları çok azdır. Tohma Çayı üzerinde kurulu Medik Baraj Gölünden büyük kanallarla akı­tılan su ile sulanan ovada geniş çapta şekerpancarı yetiştirildiği gibi buğ­day tarımı da yapılır.
AKÇADAĞ OVASI (AKÇADAĞ DÜZÜ): Sultansuyu'nun batısına düşer. Erhaç Düzü, Arga Yazısı, Ören Yazısı da Akçadağ Ovası üzerinde yer alır. Genellikle yörede "Ova" için "Yazı" denilmektedir.         
DOĞANŞEHİR OVASI:  Sultansuyu Vadisinin her iki yanı ile Toh­ma Vadisine doğru uzanan eğimli bölümde yer alır. Bu ovada geniş şekilde pancar tarımı yapılır. Kayısı ve elma bahçeleri de ovada geniş bir alan kap­lar. 
İZOLU OVASI: Malatya Ovasının doğusu ile Karakaya Baraj Gölü arasında yer alır. Yazları sıcak ve kurak, kışları oldukça ılıman geçer. Bu ılımanlık nedeniyle, bundan 40-50 yıl öncelerine kadar bu ovada pamuk eki­mi yapıldığı biliniyor.Ovada, önemli sayıda kayısı ağacı vardır. Bol ve temiz suyla sulanan arazide Malatya ilinin sebze ihtiyacının önemli bir bölümü buradan sağlan­maktadır.Malatya İl sınırları içinde bulunan vadilerin de önemi büyüktür. İlde­ki tüm vadiler Fırat Vadisine açılır. Vadilerin tabanları Fırat Nehrinin yata­ğına yaklaştıkça genişler ve ovalar böylelikle ortaya çıkar. Vadilerden bir bölümü Karakaya Baraj Gölü alanı içinde kalmıştır.
AKARSULAR:
FIRAT NEHRİ: Fırat Nehri, bundan önce Malatya ile Elazığ ve Diyar­bakır sınırını çizen en büyük suydu. Kuruçay ile Tohma Çayının bol suları da bu nehiri besliyordu. Ancak, Karakaya Barajının bu nehir üzerinde ya­pılmasıyla, nehirin yatağı ile geniş bir alan göl haline gelmiştir. 
TOHMA ÇAYI: Uzunyayla ile Gürün arasında yer alan Tahtalı Dağla­rından çıkar. Malatya-Sivas kara ve demiryolu yakınlarında Karakaya Baraj Gölüne karışır. Bu çayda bol miktarda yılanbalığı, Karaca ve Gümüş balığı bulunur. Tohma'ya, Sultansuyu, Epreme Çayı, Horata Suyu, Beylerderesi Suyu (İnekçayı), Dipsiz Çay, Halavun Çayı karışmaktadır.
KURUÇAY: Hasançelebi ile Alacahan arasındaki Zorbaba Dağının eteklerinden çıkar. Karakaya Baraj Gölüne karışır. Yaz aylarında, genellikle kuruduğu için Kuruçay adını almıştır.
SULTANSUYU: Doğanşehir İlçesinin batı sırtlarından kaynaklanır. Duranlar Köyü yakınlarında Tohma Çayı ile birleşir. Bu su üzerinde "Sultansuyu Barajı inşa edilmiştir. Ünlü, "Sultansuyu Pirinci" de bu su ile sula­nan topraklarda yetişmektedir. Sultansuyunda bol bulunan gümüş balığı da meşhurdur.
DERME SUYU: Gündüzbey Kasabasının güneyindeki Keklicek Dağı­nın eteklerinden kaynaklanır. Burası Derme Pınarbaşı olarak bilinir. Malat­ya Merkez ile birkaç ilçe, kasaba ve köyün içmesuyu bu su ile karşılanır. Ayrıca, Gündüzbey, Yeşilyurt, Yakınca, Bostanbaşı ve Battalgazi ilçesinde­ki arazinin bir bölümü de bu su ile sulanmaktadır.
SÜRGÜ SUYU: Sürgü Kasabası yakınlarındaki Takas adı verilen me­sire yerinden çıkar. Sürgü Barajına dökülür. Bu suda bol miktarda alabalık yetiştirilmektedir.
MELET DERESİ: Malatya adının bu derenin adından geldiğini söyle­yenler vardır. Mendol Köyü ile Şahinoğlu arasındaki dağdan çıkar. Suçatı Suyu ile birleştikten sonra Sultansuyu'na karışır. Bu çayda da sarı sazanbalığı bol olarak bulunmaktadır.
ELEMENDİK (Ebemendik) SUYU: Malatya-Kahramanmaraş asfaltı­nın yirminci kilometresinde çıkar. Demiryolunun bitişiğinden kaynar. Su az ileride Sultansuyu'na karışır.
BEYLERDERESİ: Kaynağı, Yeşilyurt'un güneyindeki İnekçayı'dır. Az da olsa Derme Suyu ile de beslenir. Şahnahan Köyü yakınlarında Şahnahan suyunu da içine alır. Sulamadan kullanılır.
HORATA SUYU: Konak Kasabasının güneydoğusundan, Beydağı eteklerinden çıkar. Suyun çıktığı yer bahar, yaz ve sonbahar aylarında önemli bir mesire yeri olarak çok sayıda ziyaretçi çeker, içimi güzel, bol bir sudur. Kasabanın hem içme suyu ihtiyacı hem de sulama suyu Horata ile karşılanır.
        ORDUZU SUYU:
 Malatya-Elazığ karayolunun 5. Kilometresinde kaynaklanır. Buraya Orduzu Pınarbaşı denilmektedir. Önemli bir mesire yeri olan Pınarbaşında ayrıca Malatyaspor Kulübünün spor tesisleri de bu­lunmaktadır. Suyun önüne bir setle bir de gölet yapılmıştır. Kış aylarında burada biriken suyla yazın bağ, bahçe ve ekili alanlar sulanmaktadır.

ŞİRO ÇAYI: Pütürge İlçesinden geçer. İlçenin önemli suyudur. Kâhta Dağlarından çıkan bu su vadideki bahçelerde yer alan ağaçların sulamasın­da kullanılır. Daha sonra Karakaya Barajına dökülür.Yukarıda sayılan akarsulara şunları da ekleyebiliriz: Eğmir, Mircan, Göksu, Davulga, Cevizlisu, Aksu, Sazdere, Söğütlüçay, Kozluk Çayı, Berenge Deresi, Kırmehmet Deresi, Şişman Çayı, Günpınarı Çayı, Balıklağa Suyu, Sakızlıçay, Yenice, Balaban, Ayvalı, Kızılmağara, Kızılhisar, Karaça­yır, Bıyıkboğazı, Valide Deresi, Kerek Çayı, Pereç Suyu...
BARAJLAR:
MEDİK BARAJI: Yazıhan Ovasını sulamak amacıyla Tohma Çayı üzerinde kurulmuştur. Barajda toplanan su geniş beton kanallarla Yazıhan'a kadar ulaşmaktadır. Suyun ulaşmasıyla bu arazide sulu tarıma geniş yer verilmiş, endüstri bitkileri olarak şeker pancarı yetiştirilmeye başlan­mıştır. Bundan başka buğday, arpa ekili alanları sulanmakta ayrıca patates ürünü de elde edilmektedir. Ne var ki suyun taşıdığı alüvyonlar Medik Baraj Gölünü doldurmak üzeredir.
ÇAT BARAJI: Yeşilyurt İlçesinin güneyinde bulunan Abdulharap Çayı üzerinde yapımı sürdürülen baraj tamamlandığında Çat Tüneli vası­tasıyla akıtılacak baraj suları Derme Ana kanalına dökülecektir. O zaman Derme Suyu borularla şehrin içme suyu şebekesine katılacaktır. Barajdan gelen su ise yalnızca sulama suyu olarak kullanılacaktır.
SULTANSUYU BARAJI: Akçadağ İlçesinin güneyinden geçen Sultansuyu üzerinde yapılmıştır. Burada toplanacak suyla Akçadağ İlçesi ile Tohma Çayı arasında kalan geniş arazi sulanacak, böylece oralarda kuru ta­rımdan sulu tarıma geçilmiş olunacaktır.
POLAT BARAJI: Sulama amacıyla yapılmıştır. Polat Kasabası, Fındık ve Topraktepe Köylerinin 2320 hektar alanını sulamaktadır. Barajın gölalanı 30 hektardır. Yapımmal985 yılında başlanmış, 1989 yılında bitirilmiştir.
KARAKAYA BARAJI: Bu büyük baraj Fırat Nehri üzerinde kurul­muştur. Malatya'ya bağlı çok köyün arazisi bu gölün altında kalmıştır. Göl­de geniş çapta balık avcılığı yapılmaktadır. Aynalı sazan, Turna, Sarı sazan balıkları Malatya'da tüketildiği gibi çevre illere ve hatta İstanbul'a da gön­derilmektedir.Karakaya Baraj Gölünden motopomplarla çekilen sudan geniş şekilde yararlanılmaktadır. Bu suretle bahçe tarımı ve sulu tarım yapılmaktadır. Son yıllarda o civarda çok sayıda kayısı ağacı yetiştirilmiştir. Malatya ile Elazığ'a bağlı köyler arasındaki ulaşım feribotla yapılmaktadır.
SÜRGÜ BARAJI: Sürgü Suyu üzerinde kurulmuştur. Bu gölden alı­nan su kanallarla Doğanşehir’e hatta Ören kasabasına kadar götürülmekte­dir. Buralarda büyük ölçüde kuru fasulye tarımı yapılmakta ayrıca kayısı ve elma bahçeleri yetiştirilmektedir.
ORDUZU PINARBAŞI GÖLETİ: Orduzu Kasabasının güneyinde, Orduzu Pınarbaşı denilen yerde kurulmuştur. Burada toplanan su ile bah­çeler ve tarlalar sulanmaktadır.
MALATYADAKİ İÇMELERİ
İçmece (içme), içindeki madensel tuzlar nedeniyle tedavi amacıyla içilen kaynak sularına denir. Malatya'da bulunan içmeceler aşağıdadır.
İSPENDERE İÇMECESİ: Malatya-Elazığ Karayolunun 24. kilometre­si yakınında yer alan İspendere köyünde bulunmaktadır. Burada Özel İda­re tarafından yaptırılmış bir de motel vardır. Bu içmecenin böbrek ve bar­sak hastalıklarına iyi geldiği söylenmektedir. Özellikle yaz aylarında Malatya'dan ve çevre illerden çok sayıda kimsenin şifa bulmak için bu içmeceye geldiği bilinmektedir.
BALABAN İÇMECESİ: Darende İlçesinin Balaban kasabası sınırları içerisindedir. Balabanın doğusuna düşer. Suyu hayli soğuk ve kükürtlüdür. Mineral yapısının zengin olduğu söyleniyor, astım, egzama, böbrek ve bar­sak hastalıklarından şikayeti olanlara yararlı olduğu bilinmektedir.
HARAPŞEHİR İÇMECESİ: Doğanşehir İlçesine bağlı Harapşehir Köyündedir. Tren hattı yanından geçtiği gibi karayolu ile de irtibatlıdır. Bu bakımdan yaz aylarında burası çok kalabalıklasın Üzerinde bir tesis yok­tur. Gelenler çadırlarda ve etraftaki evlerde kalabilmektedirler. Bu su kış aylarında tamamen kesilmekte, yaz başlarında yeniden çıkmaktadır. Sindi­rim bozukluğundan ve böbreklerden şikâyeti olanlara iyi geldiği söylenen suyun zamanla daha da önem kazanacağı sanılmaktadır.