TEZE CAMİİ (Yeni Camii)

1909 1912
    Malatya da Teze, Ulu,Taş ve Yeni camii olarak adlandırılan bu güzide eser Osmanlının son dönemine ait, kesme taşlarla yapılı, beşik tonoz örtülü bölümlerle çevrili , orta ve küçük yan kubbeleri ile, merkezi planlı iki minareli devrinin en güzel yapılarından biridir.
Yeni Camii, Bu caminin yerinde bulunan ve ulemadan Hocazade Hacı Yusuf efendi tarafından 1843'lü yıllarda yaptırılan camiinin, 31 Mart 1893 yılındaki büyük depremde yıkılmasından sonra, Malatyalılarca yardım paraları toplanarak yaptırılmıştır.Yardım paralarının yetersizliğinden dolayı, II. Abdülhamit Han 'dan da yardım istenmiş Padişah on bin altın lira para göndermiştir.
    Yeni Camiinin sol avlusunda bulunan ve şerefesinden sonrası bulunmayan 3.minare, depremde yıkılan Hacı Yusuf camisinin ayakta kalan kısmına aittir.

     Resmin sol  tarafında görülen minare ,Çınarlı Camisine aitti. Çınarlı Camisini, Sultan 3. Mehmet devrinde Babüssaade İsmail Ağa tarafından (Saray Ağası) (Bugünkü karşılığı Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği gibi) yazlık bağ evlerinin yoğun olduğu Aspuzu'ya  yaptırılmıştı.(Şimdiki Malatya) Bu tarihi camii çok yakın bir geçmişte, İl Genel Meclisinin kararıyla yıkılarak, yerine Vakıflar İş hanı yapılmıştır!!. Bu uygulama bizim  geçmişimize, tarihimize, kültürümüze ve inancımıza ne kadar az ehemmiyet verildiğinin, resmi kanıtıdır.

Yukarıdaki resim 1970'li yıllarda Yeni Camii civarı. Sol taraftaki Belediye İş hanı'nın o yıllarda  üst katı Evlendirme Memurluğu ve Nikah salonu olarak tanzim edilmişti.  Uzunca bir süre, şimdiki 25 -35 gibi yaş gurubundaki neslin anne ve babalarının nikahları, işte bu binada kıyılmıştı.  2 kat olarak görülen kısma bilahare bir kat daha ilave edilmiştir.